Pomnik kapitana Józefa Zadzierskiego ps. „Wołyniak” w Tarnawcu

Kpt. Józef Zadzierski „Wołyniak”

W nocy z 28 na 29 grudnia 1946 roku w Szegdach (przysiółek Majdanu Sieniawskiego – gmina Adamówka) zginał śmiercią samobójczą kapitan Józef Zadzierski ps. „Wołyniak”, „Zawisza”. Zadzierski urodził się we wrześniu 1923 roku w Kostopolu (Wołyń), żołnierz Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”, dowódca oddziału partyzanckiego Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW), żołnierz oddziału Jana Kamera „Bolesława” oraz oddziału NOW-AK porucznika Franciszka Przysiężniaka „Ojca Jana”. Dzięki jego dowództwu oddziały NOW 19 marca 1945 roku rozgromiły ukraińsko-sowiecki atak na Kuryłówkę, a 7 maja tego samego roku rozgromiły pod Kuryłówką ekspedycję NKWD, zabijając, według różnych źródeł, od 57 do 70 enkawudzistów. Wołyniak przeprowadzał odwetowe akcje pacyfikacyjne i zaopatrzeniowe na wsie ukraińskie, m.in. Dobrą, Wołczaste, Kulno, Rudkę, podczas których likwidował osoby związane z UPA, byłych policjantów ukraińskich oraz osoby podejrzane o współpracę z Niemcami podczas wojny. W latach 1945-1946 partyzanci z jego oddziału rozbili i rozbroili szereg posterunków milicji, m.in. w Leżajsku, Potoku Górnym, Tarnogrodzie. Potykał się także z grupami operacyjnymi UB, KBW i WP. 18 kwietnia 1945 roku, wykonując rozkaz władz okręgowych NOW, dokonał, wraz z innymi oddziałami partyzanckimi NOW, pacyfikacji ukraińskiej wsi Piskorowice, będącej odwetem za atak oddziałów UPA dowodzonych przez Iwana Szpontaka „Zaliźniaka” na polską wieś Wiązownica.

Polakiem być to bronić praw narodu
A jeśli trzeba w walce lec
Bo lepiej życie złożyć swe za młodu
Niż za rydwanem niewolnikiem biec

W nocy z 11 na 12 listopada 1946 roku w rejonie Tarnawca, podczas pacyfikacji Zasania przez oddziały KBW i wojska, został ranny w rękę, w którą wdała się gangrena. Nie widząc wyjścia z sytuacji bez wyjścia w nocy z 28 na 29 grudnia 1946 roku w Szegdach popełnił samobójstwo strzelając sobie lewą ręką w usta. Został konspiracyjnie pochowany na cmentarzu w Tarnawcu. 24 czerwca 1997 roku w miejscu jego pochówku odsłonięto, podczas uroczystości z udziałem jego siostry, Aliny Zadzierskiej-Glińskiej oraz byłych podkomendnych i towarzyszy broni, pomnik nagrobkowy stanowiący dar amerykańskiego rzeźbiarza polskiego pochodzenia, Andrzeja Pityńskiego, syna żołnierza i sanitariuszki z oddziału Wołyniaka.

Lokalizacja: Tarnawiec, powiat leżajski, gmina Kuryłówka

Źródła: T. Bereza „Wokół Piskorowic. Przyczynek do dziejów konfliktu…”, Wikipedia